Bu hafta sonu yerel seçimlerde sandık başına gidiyoruz. Vatandaşlar olarak oy kullanmak görevimiz. Daha önceki yazılarımda seçmenlerin hem haklarından hem de yükümlülüklerinden bahsetmiştir.
Bu kez, köşemde seçim suçları hakkında bilgilendirme yapmak istiyorum. Belli başlı seçim suçları şu şekildedir:
1. Hileli faaliyetlerle veya herhangi bir şekil ve surette cebir veya şiddet kullanarak veya tehdit ederek, seçim kurullarının toplanmalarına veya görevlerini yerine getirmelerine engel olanlar, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu suç silahla işlenirse verilecek ceza üç yıldan az olamaz. Bu fiiller, aralarından biri silahlı en az üç kişi tarafından birlikte işlendiği takdirde, failler hakkında beş yıldan onbeş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
2. Seçim kurulları ve seçim kurulları başkanları tarafından alınan karar ve tedbirlerin uygulanmasını zorlaştıran veya karar ve tedbirlerin sonuçsuz kalmasına sebebiyet veren kişiler, altı aya kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
3. Seçim kurullarının çoğunlukla vermiş oldukları her çeşit kararlara uymayan kurul üyeleri, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
4. Kurullara seçildiği halde haklı sebep olmaksızın vazifesi başına gelmeyenler elli günden az olmamak üzere adlî para cezası ile cezalandırılır.
5. Seçim başladıktan sonra kuruldaki görevlerini haklı bir sebep olmaksızın terk edenler, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
6. Seçim kurulları başkan ve üyelerinden herhangi biri veya seçim kanununda yazılı işlerden biriyle görevlendirilen kimseler sandık seçmen listelerini, aday listelerini, seçime ait kağıt ve paketleri ve oy pusulalarını, oy sandıklarını, oy zarflarını veya maddi ve malî vasıtaları ve bilcümle seçim araç ve gereçlerini vaktinde yerlerine göndermezler veya gönderilmesine mani olurlar veya teslim etmezler veya teslim almazlarsa, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.
7. Kendisine veya başkasına oy veya tercih işareti verilmesi veya verilmemesi için bir veya birkaç seçmene menfaat, sair kıymetler teklif ve vadeden veya veren, veya resmi, veya özel hizmet ve menfaatler vaad veya sağlarsa, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır. Verilen, vaad veya sağlanan menfaatler seçmenin seyahat, yemek, içki ve nakil masrafları veya hizmetlerinin karşılığı gösterilse dahi ceza verilir. Para, menfaat, vaad veya hizmetleri kabul eden seçmen de aynı ceza ile cezalandırılır.
8. Seçim günü, sandık seçmen listesinde kayıtlı olan seçmenin, sandığın konulduğu bina, yapı veya bunların müştemilatına girmesine veya oy kullanmasına, kanuna aykırı biçimde engel olan kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu suçun tehdit, cebir ya da şiddetle işlenmesi durumunda ceza üç yıldan beş yıla kadardır.
9. Oyunu kullandıktan sonra ihtara rağmen sandık başından ayrılmayan veya herhangi bir müdahale telkin veya tavsiyede bulunan veya bunlara teşebbüs eden kimse üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
10. Oy verme sırasında seçme yeterliği olmadığını bildiği halde oy vermeye teşebbüs eden veya oy veren iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
11. Başkasının adını taşıyarak oy vermeye teşebbüs eden veya oy veren üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
12. Oy verdiği halde tekrar oy kullanmaya teşebbüs eden ya da oy kullanan kişi üç yıldan beş yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.
13. Usulüne aykırı olarak veya yetkisi olmadığı halde her ne sebep ve maksatla olursa olsun oy sandığının yerini değiştirenler, yerinden kaldıranlar, oy sandığını açan, çalan veya tahrip eden veya içindeki veya içinden çıkan oy zarflarını alan, çalan veya değiştiren kimse üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
14. Siyasi partilerin veya bağımsız adayların oy pusulalarını veya seçimle ilgili her türlü belgeyi imha eden veya bozan veya oy verme yerine götürülmelerine veya dağıtılmalarına engel olanlar bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılırlar.
15. Sandık başında seçmenlerin imzalarını attıkları sandık seçmen listesine gelmeyenler adına sahte imza atmak, mühür koymak veya parmak basmak gibi hileli bir hareket ile sandığa oy atılması veya attırılması üç yıldan beş yıla kadar hapis ve bin günden beşbin güne kadar adlî para cezasıyla cezalandırılır.
16. Kendilerine şikâyet ve itiraz yetkisi tanınanların bu yoldaki müracaatlarını tutanağa geçirmeye mecbur oldukları halde tutanağa geçirmeyi reddeden kurul başkan ve üyeleri bir yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.
17. Oy verme günü, oy verme süresince, kamuya açık yerlerde ispirtolu içki verenler, satanlar veya içenler veya herhangi bir suretle açık veya kapalı şişelerde ispirtolu içki satanlar veya alanlar üç aydan altı aya kadar hapis cezasıyla cezalandırılırlar.
18. Silâh taşıma yasağına aykırı hareket edenler hakkında, fiilleri daha ağır cezayı gerektiren bir suç oluşturmadığı takdirde, yirmibeş günden az olmamak üzere adlî para cezasına hükmolunur.
Elbette vatandaşların davranışları bu suçlardan başka suç kapsamına da girebilir. Ancak bu eylemlere karşı da dikkat etmek ve bu eylemleri gerçekleştirmek isteyenleri uyarmak gerekmektedir. Önemle belirtmek gerekir ki seçim suçları için belirlenen hapis cezaları adli para cezasına çevrilemez ve ertelenemez. Bir başka deyişle bu hapis cezalarının infazı gerekecektir.
Sorunsuz bir seçim geçirmemiz dileğiyle.
Saygılarımla.
Yıldıray ÇIVGIN
