Başta Salihli olmak üzere Manisa'daki düğünler, Türk kültürünün zengin gelenek ve göreneklerine uygun olarak düzenleniyor. Manisa, Ege Bölgesi’nde yer alan tarihi ve kültürel bir şehir olduğundan düğün adetleri de bu bölgenin özelliklerini yansıtıyor. Düğün yemekleri denilince de akıllara hemen topalak yemeği geliyor!
Tarım ürünleri açısından zengin ve verimli olan Manisa mutfağı; taze sebzeler, zeytinyağı ve etin bir araya gelip lezzetli bir kombinasyon yaratmasını içeriyor. Topalak yemeği ise tam da bu eşsiz unsurlarla oluşuyor…
Topalak yemeği veya topalak çorbası olarak da bilinen bu tarifi sizler için paylaştık!
Topalak Yemeği Nasıl Yapılır?
Sulu topalak yemeği, yani sulu köfte olarak da adlandırabileceğimiz bu yemeği yapabilmeniz için öncelikle elinizde tüm malzemeleri bulundurmanız gerekiyor.
Geleneksel etsiz topalak tarifi için gerekli olan malzemeler aşağıdaki gibidir:
- 2 su bardağı ince köftelik bulgur
- 2 su bardağı un
- 1 tatlı kaşığı tuz
- 1 yemek kaşığı biber salçası
- 1 tatlı kaşığı kimyon
Bulgurlu topalak tarifinde sos için gerekli olan malzemeler ise şu şekildedir:
- 1 büyük kuru soğan
- 1 su bardağı haşlanmış nohut
- 1 su bardağı domates sosu
- Yarım su bardağı sıvıyağ
- 1 yemek kaşığı biber salçası
- 1 limon suyu
- 1 adet bulyon
- 1 tatlı kaşığı tuz
- 1 tatlı kaşığı pul biber
Sos için gerekli malzemeler ise aşağıdaki gibidir:
- 1 büyük diş sarımsak
- 1 limon suyu
- 1 çay kaşığı tuz
Peki, gelelim bu tarifi nasıl yapacağımıza… Sırasıyla anlatıyoruz! Yemeğin yapılışı için aşağıdaki adımları uygulayabilirsiniz.
- İki su bardağı bulguru alıp üzerine bir buçuk su bardağı su ekleyerek bir kabın içinde kapağını kapatıp şişmesini bekleyin.
- Bulgurun şişmesinin ardından başka bir kaba geçirip içerisine bir su bardağı su, kimyon, tuz ve salçayı ekleyip karıştırın.
- Bu karşıma unu ilave ederek 5 dakika boyunca yoğurun.
- Bir başka kabın içine su koyup arada elinizi ıslatarak hamurdan parçalar alın, hafifçe ıslatarak şerit haline getirin. Bu şeritten nohut büyüklüğünde parçalar koparıp yuvarlayın.
- Yuvarlayarak oluşturduğunuz topalakları ıslattığınız bir kaba yerleştirin.
- Bu esnada tencerede yemeklik doğranmış soğanı sıvı yağ ile kavurun.
- Domates sosunu ekleyin ve ardından blenderdan geçirip püre haline getirin.
- Tencerenin içerisine kavrulmuş soğan, domates sosu, nohut, bulyon ve on su bardağı kaynar suyu ekleyin. Kaynamaya başlamasının ardından birkaç kepçe alarak hazırladığınız topakların üzerine dökün.
- Ardından karışımı kaynayan tencereye ekleyin.
- Tencereyi 10 dakika kadar kısık ateşte pişirin. Limon suyunu ilave ederek tuz ve pul biberi atarak karıştırın.
- Sarımsağı ezin, limon suyunu ilave edin ve bu karışımı dilerseniz, topalak yemeğinin içine katabilirsiniz.
Not: Bu tarif geleneksel Türk mutfağına ait bir lezzet olsa da tarifte verilen malzemeler ve ölçüler hem yöreye hem de kişisel tercihlere göre değişiklik gösterebilir.
Etli Topalak Yemeği Nasıl Yapılır?
Topalak yemeği veya da topalak çorbası, Salihli’nin kendi içerisinde bile farklı adlar ve yapım teknikleri ile bilinebilir. Bu sebeple topalak yemeğinin her iki versiyonuna da yer vermek istiyoruz.
Etli topalak yemeğinin sulu köfte dediğimiz bulgurlu topalak tarifinden en büyük farkı elbette kıyma kullanılması oluyor.
Bu tarifte topalak içine ne konur diye merak ediyorsanız, gelin detaylarıyla açıklayalım…
4 kişilik bir etli topalak yemeği tarifi için malzemeler şöyledir:
- 1 su bardağı ince bulgur
- 250 gram yağsız kıyma
- 1 adet yumurta
- 1 çay kaşığı tuz
- 1 çay kaşığı kırmızı biber
- 2 yemek kaşığı tereyağı
- 2 yemek kaşığı domates salçası
- 1 yemek kaşığı un
- 5 su bardağı et suyu
- 1 su bardağı haşlanmış nohut
- 1 yemek kaşığı nane
Etli topalak yemeğinin yapım aşamaları ise aşağıdaki gibidir:
- Kıyma, ince bulgur, tuz, karabiber, kırmızı biber ve yumurtayı bir araya getirerek yoğurun.
- Hazırlanan karışımdan fındık büyüklüğünde köfteler şekillendirin.
- Ayrı bir tencerede tereyağı ile unu kavurun ve ardından salçayı ekleyin. Bu karışıma 5 su bardağı et suyu ekleyin.
- Su kaynadığında köfteler ve nohutu ilave edip pişirmeye başlayın. Son bir dokunuş olarak üzerine yoğurt döküp nane serperek servis edebilirsiniz!
Topalak Çorbası Dağılmaması İçin Ne Yapmalı?
Topalak yemeğini ister etli isterseniz de etsiz yapın, en önemli konunun köftenin dağılmaması olduğunu söyleyebiliriz.
Tencerenin içinde adeta bir kalıp gibi pişen köftelerin bu sulu yemek için dağılmaması birçok açıdan önem arz ediyor.
Eğer ‘’topalak yemeği yapıyorum ve çok dağılıyor’’ diyorsanız, yoğurma işlemine gereken özeni göstermiyor olabilirsiniz.
İyi yoğrulmuş harcın dışında bulgur ve mercimek oranına da dikkat etmelisiniz.
Ayrıca bulgurun şişme aşamasında suyun sıcaklığına özen göstermeli ve bulgurun tamamen şiştiğinden emin olmalısınız.
Topalak Ne Kadar Sürede Pişer?
Etli ve etsiz topalak yemeğinin pişme süresi genellikle köftelerin boyutu ve kullanılan malzemelere bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Genel bir tarif için ise pişme süresinin ortalama olarak 15 ila 20 dakika arasında olduğunu söyleyebiliriz.
Pişirme süresini etkileyen en önemli etkenlerden biri de köfteyi ara sıra karıştırmak ve köftelerin tencerenin dibine yapışmasını önlemektir.
Topalak Yemeği Hangi Yöreye Ait?
Genellikle Ege ve Akdeniz Bölgesi’nin yörük köylerinde karşılaştığımız bir lezzet olan topalak yemeği ile Salihli’nin birçok bölgesinde karşılaşabilirsiniz.
Özellikle düğün yemeklerinin vazgeçilmezi olan topalak yemeğinin (sulu köfte) geçmişi Osmanlı İmparatorluğu’na kadar gitmektedir. Bir sancak şehri olan Manisa’da da geleneğin devam etmesine hiç şaşırmadık!
Osmanlı döneminde, özellikle de kış aylarında beslenme ihtiyacını karşılamak için kırmızı mercimek gibi hem dayanıklı hem de ekonomik malzemelerle yapılan yemekler oldukça önemliydi. Sulu köfte de bu geleneksel ve besleyici tarifler arasında yer alıyor.
Topalak yemeği, genellikle aile içi yemeklerde ve tıpkı Salihli düğün yemeklerinde olduğu gibi özel günlerde veya davetlerde servis edilen bir lezzettir. Bu yemek, yukarıda da söylediğimiz gibi yöresel farklılıklara uğrayabilir.
Salihli ve Manisa’nın bazı bölgelerinde iç harcında farklı malzemeler kullanılarak da topalak yapılabiliyor.
Topalak yemeği, Türk mutfağının engin zenginliğini ve geleneksel lezzetlerini yansıtan önemli bir lezzet örneğidir. Türk mutfağı, farklı malzemelerin ustaca birleştirilmesiyle karakterize edilen geniş bir yelpazeye sahiptir. Bu sebeple topalak yemeği de bu çeşitliliği temsil eden özel bir örnek oluyor.
Salihli’de düğünlerden bir gün önce gelin evine yakın olan kadınlar beraber toplanarak topalak yemeğinin köftelerini hazırlarlar.
Biz de sizler için topalak yemeğinin farklı versiyonlarını paylaştık… Şimdiden afiyet olsun!
