Özellikle 2021 yılından beri, ülkemizin en önemli sorunu geçim sorunu olmuştur, hala da olmaya devam etmektedir. Gün geçtikçe hayat pahalılaşmakta, vatandaşlar en temel ihtiyaçlarını bile tam olarak yerine getirememektedir.

Her hafta çarşıya çıktığımızda, yaz aylarında bile meyve almak adeta lüks hale gelmiştir. Ayrıca vatandaşlar, uzun bir süredir enflasyon sorunu ile de mücadele etmektedir. Para birimimiz gün geçtikçe değer kaybetmeye devam etmektedir.

Bu enflasyonist ortamda asgari ücretler de yükse oranda, hatta olağandan farklı şekilde yılda 2 kez artırılmaya başlanmıştır. Peki, bu arıtırımlar gerçekten yeterli mi? Bir başka deyişle, vatandaşlarımız aileleriyle birlikte asgari ücretle geçinebilirler mi? Bu yazıda Salihli özelinde bu soruya yanıt aramaya çalışacağız.

Bu çalışmada ailenin en temel ihtiyaçlarını asgari ücretle karşılayıp karşılayamadığını göreceğiz. Bunun için de önce bir aile oluşturacağız.

Yazıda temel olarak Asgari Ücret Yönetmeliğinde bulunan ihtiyaçlar listesi esas alınmış ve bu ihtiyaçlara göre Salihli’de TÜİK ve diğer kurumların verileri esas alınmıştır.

Asgari Ücret Yönetmeliğinde, asgari ücretin tanımı şöyledir:

“Asgari ücret: İşçilere normal bir çalışma günü karşılığı ödenen ve işçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden asgari düzeyde karşılamaya yetecek ücreti temsil eder.”

Buna göre asgari ücret belirlenirkenki zorunlu ihtiyaçlar şunlardır:

·         Gıda

·         Konut

·         Giyim

·         Sağlık

·         Ulaşım

·         Kültür (Evet, kültür de bir zorunlu ihtiyaçtır.)

Biz de çalışmamızda bu ihtiyaçlara göre hesaplama yapacağız. Ailemiz bir kadın, bir erkek ve iki (15 ve 12 yaşında) çocuktan oluşmaktadır. Kadın ve Erkek evlidir. Ailede yetişkinlerden biri asgari ücret ile çalışmakta, diğeri ise evin işleri ile çocukların bakımı ile ilgilenmektedir. Dolayısıyla ailenin maddi geliri sadece bir asgari ücrettir.

Bu aile mümkün olduğu kadar sağlıklı beslenmeye dikkat etmektedir.

Ailenin herhangi bir üyesi alkol ya da sigara kullanmamaktadır.

Evli, eşi çalışmayan ve iki çocuklu işçinin asgari ücreti 11.402,32 TL’dir.

Şimdi hesaplamaya başlayalım.

Gıda

Gıda konusunda temel olarak açlık sınırı esas alınmıştır. Belirli kuruluşlarca hesaplanan açlık sınırı, 4 kişilik bir ailenin aylık sağlıklı beslenme masrafını karşılamaktadır.

Türk-İş’in araştırmasına göre 2023 Temmuz dönemi 4 kişilik bir ailenin aylık açlık sınırı 11.658,10 TL olarak hesaplanmıştır. Sağlıklı beslenme hakkını temel insan hakkı olarak gördüğümüz için ailemize beslenme konusunda fedakârlık yaptırmayacağız.

Konut

Aile Salihli’de yaşamaktadır. 2023 verilerine göre Salihli’de 100 metrekarelik bir konutun ortalama kira bedeli 5.416,00 TL olarak hesaplandı.[1] Ailemiz de 4 kişi olduğu için 100 m2 evde yaşamaktadır. Buna göre ailenin aylık kira ödemesi 5.416,00 TL’dir.

Giyim

Giyim masrafı konusunda kurumsal bir veri bulunmamaktadır. Buna karşılık, ailenin üyelerinin en uygun giyim mağazalarından alışveriş yaptığını düşünürsek alarak aylık giyim masrafını 500,00 TL olarak hesapladık.

Sağlık

Her ne kadar tam olarak gerçeği yansıtmasa da, aile sağlık sorunu ile karşılaştığında her seferinde devlet hastanelerine başvurup SGK kapsamında tedavi olduğu için çalışmanın itibar edilebilir olması açısından aylık sağlık gideri belirlenmemiştir.

 Ulaşım

Çalışan yetişkinin işe gidip gelmesi için ulaşım masrafının işvereni tarafından sağlanmasını kararlaştırıldı. Dolayısıyla çalışan yetişkinin ulaşım masrafı yoktur. Bunun dışında çocuklar okula öğrenci kartıyla toplu ulaşım kullanarak gitmektedir. Evde kalan yetişkin ise evden çıkmamaktadır.

Salihli’de öğrenci ulaşım bedeli 9,50 TL’dir.[2] Buna göre 20 günlük iki çocuğun ulaşım masrafı [(9,50*4)*20] = 760,00 TL’dir.

Kültür

Asgari Ücret Yönetmeliğinde kültürel ihtiyaçlar zorunlu ihtiyaç olarak tanımlanmıştır. Bu sebeple ailemiz ayda bir kez de sinemaya gitmektedir. Sinemanın Salihli’de 2023 Ağustos itibarıyla tam fiyatı 85,00 TL, indirimli fiyatı ise 80,00 TL’dir.

Buna göre iki tam ve iki indirimli fiyatı 330,00 TL’dir.

Elektirik

4 kişinin yaşadığı bir evde aylık ortalama 400 kWh elektirik tüketilmektedir. Buna göre Salihli’de 2023 yılında 400 kWh elektriğin bedeli (meskenler için) 884,00 TL’dir.[3]

Su

Verilere göre 4 kişilik bir aile aylık ortalama 8 metreküp su tüketmektedir[4]. MASKİ’de 15 metreküpe kadar su bedeli 12,61 TL/metreküp, 15 metre küpten 30 metreküpe kadar olan su bedeli ise 7,37 TL/metreküp’tür.[5] Buna göre aylık su gideri 8*12,61=100,88 TL’dir.

Yakıt

Ailemiz doğalgaz ile ısınmaktadır. Ülkemizde bir hanenin yıllık doğalgaz tüketimi ortalama 964 metreküp’tür.[6] Aksa Doğalgaz’ın 2023 Ağustos metreküp fiyatı ise 4,72 TL’dir.[7]

Buna göre ailenin yıllık doğalgaz tüketimi 4.545,36 TL’dir. Aylık ise 378,78 TL’dir.

Diğer Konular

Ailemiz internet kullanmamaktadır. Alkol veya sigara tüketmemektedir. Ailemizden herhangi biri arkadaşları ile dışarıda vakit geçirmemekte, kesinlikle dışarıda yemek yememektedir. Çocuklar kırtasiye yardımını okuldan almaktadır.

Tüm bu bilgilere göre ailemizin aylık giderini hesaplayalım:

Mutfak : 11.658,10 TL                                                                   Gelir: 11.402,32 TL

Kira        : 5.416,00 TL

Giyim    : 500,00 TL

Sağlık    : yok

Ulaşım  : 760,00 TL

Kültür   : 330,00 TL

Elektrik : 884,00 TL

Su           : 100,88 TL

Yakıt      : 378,78

Toplam : 20.027,76 TL                                                                   Aylık Bilanço       : -8.625,44 TL

Görüldüğü gibi ailemizi geçindirebilmek için beslenme hariç birçok şeyden tasarruf etmeye çalıştık.  Sosyal harcamaları yok saydık.

Buna rağmen ailenin aylık -8.625,44 TL bütçe açığının olduğunu gördük.

Bu çalışmayı niye yaptım? Bu aile, şu an ülkemizin en az %60’ını temsil etmektedir. Bu aile sizin aileniz, bizim ailemiz, biziz. Bu aile komşunuzun, iş arkadaşınızın ailesidir.

Asgari ücretle geçinmenin imkansız olduğu ortadadır. Ülkemizde birçok aile bu açığı kapatmak için gıda masrafından kaçınmaktadır. Ben de şunu soruyorum? Haftada en az 45 saat çalışan insanların sağlıklı beslenme hakkı yok mu? Hatta çalışmayan insanların dahi sağlıklı besine ulaşma hakkı yok mu?

Gıda masrafından kaçınılsa dahi, geçinmenin bu denli zor olduğu dönemde insanların en temel ihtiyaçlarını bile bankaya, kredi kartlarına borçlaranak yapması ne kadar sürdürülebilir? Bu durum daha nereye kadar devam edecek?

Bu tablodan da görüleceği gibi yoksulluk ülkemizin en önemli sorunudur. İnsanlar geçinememekte, sağlıklı beslenememekte, sosyalleşememekte ve sağlıklı bir şekilde barınamamaktadır.

Bu nedenle, insanların önce bu tablonun farkına varması, daha sonra da elindeki tüm araçlarla bu duruma son vermek için mücadele etmesi gerekmektedir.

Saygılarımla.

Yıldıray ÇIVGIN

[1] https://www.zingat.com/salihli-bolge-raporu

[2] https://manulas.com.tr/

[3] https://solaravm.com/1-kw-kac-tl-2023

[4] https://www.haberler.com/ankara-da-su-faturasi-bedeli-10-yilda-yuzde-500-7386276-haberi/

[5] https://www.manisasu.gov.tr/Resources/Dokuman/261/04bc0ff2-24d5-4bb9-8335-c0cc8d141d49.pdf

[6] https://www.ntv.com.tr/ekonomi/konutlarda-dogalgaz-tuketimi-2020de-yaklasik-yuzde-7-artti,zf-zAkG3ZU65GalbeJgJ7A

[7]https://www.aksadogalgaz.com.tr/Musteri-Hizmetleri/Fiyat-Tarifeleri/Satis-Tarifesi/Manisa