10-16 Mayıs tarihleri ülkemizde Engelliler Haftası olarak kutlanmaktadır. Bu kutlamanın amacı Birleşmiş Milletlere üye 156 ülke tarafından engelli bireylerin yaşadıkları sorunlara dikkat çekmek, yaşam kalitelerini arttırmak ve toplumsal anlamda farkındalık oluşturmaktır. Engelliler haftası boyunca; engellilik sorunu, engelliliğin önlenmesi ve engellilerin eğitimi konusu üzerinde durulmaktadır.
Bu haftaki yazımda ise engelli bireylerin afet farkındalık eğitimi üzerinde durmak istiyorum.
6 Şubat Kahramanmaraş merkezli depremlerin üzerinden bir yıldan daha fazla bir süre geçmiş bulunmaktadır. Binlerce vatandaşımızın hayatını kaybettiği yüzyılın depreminde, on binlerce vatandaşımızın ise hayatını engelli bir birey olarak devam etmek zorunda kaldı. Bu durum çok yönlü olarak irdelenebilecek hayati bir konudur.
Öncelikle afet anında ve sonrasında engelli bireylerin kendilerini koruyabilmesi yada çevrelerindeki insanlarca güvenli alana ulaştırılabilmeleri, konunun özünü teşkil etmektedir. Diğer yandan afet sonrasında hayatını engelli olarak devam etmek zorunda kalan insanların, sonraki yaşamlarında bu yeni sürece adaptasyonları , yaşadıkları ağır travma nedeniyle tekrar fiziksel ve mental olarak sağlıklı bir yapıya kavuşmaları son derece önemli ve yoğun emek gerektiren bir süreçtir.
Engelli bireylerimizin afet anında nasıl davranmalarını bilmeleri ve kendilerini korumaları kadar afet sonrasında güvenli alana nasıl ulaşabileceklerini bilmeleri, belirli aralıklarla tatbik etmeleri için afet farkındalık eğitimlerini almaları gereklidir.
Engellilik türlerine göre engelli bireylerimizin hareket tarzları farklılık göstermektedir. Örneğin işitme engelli bireyler ile görme ve fiziksel engelli bireylerin kendilerini afet anında güvenli tutmaları için değişik uygulamalar vardır. Afet türleri çeşitli olmasına rağmen en sık yaşadığımız deprem afeti üzerinden anlatacağım. Oldukça detaylı bir konu olmasına rağmen köşe yazısı olması nedeniyle ana hatlarıyla kısaca değinmek istiyorum.
Görme engelli bireylerin öncelikle sürekli yaşadıkları alanda ev eşyalarının sabitlendiğinden emin olmaları gerekmektedir. Özellikle deprem afeti gerçekleştiğinde çök-kapan-tutun yöntemini tatbik edecekleri sağlam bir oturma eşyası, mobilyaya ulaşmaları yada bulundukları konuma göre cenin pozisyonu alarak yanına uzanabilecekleri , yatak, koltuk, çamaşır makinası gibi ev çökme yaşarsa yıkılan tavanın yada duvarların altında ezilmeyecek, dayanıklı eşyaların yerini bilmeleri çok önemlidir. Engelli bireyimiz balkonda ise derhal içeri girmeli hatta kaçmalı, depreme merdivende yakalanırsa , duvardan destek alarak ,en yakın kat aralığında güvenli bir nokta belirlemeli, kısaca bir komşu kapısına sığınmalıdır.
İşitme engelli bireyler içinde yukarıda bahsettiğim tedbirler geçerlidir. Ancak işitme engelli vatandaşlarımız görme engelli bireylere göre daha seri hareket edebilme imkanına sahiptir. Deprem afeti gerçekleştiğinde çök-kapan-tutun yöntemini tatbik edecekleri sağlam bir oturma eşyası, mobilyaya ulaşmaları yada bulundukları konuma göre cenin pozisyonu alarak yanına uzanabilecekleri , yatak, koltuk, çamaşır makinası gibi ev çökme yaşarsa yıkılan tavanın yada duvarların altında ezilmeyecek, dayanıklı eşyaların yerini bilmeleri çok önemlidir. Engelli bireyimiz balkonda ise derhal içeri girmeli hatta kaçmalı, depreme merdivende yakalanırsa ,en yakın kat aralığında güvenli bir nokta belirlemeli, kısaca bir komşu kapısına sığınmalıdır. Deprem esnasında pencerelerden uzak durulmalı, gözlere gelebilecek tehlikelere karşı dikkatli olunmalıdır.
İşitme engelli bireyler kendileri binadan çıkabilirse, çıkış yolu üzerinde tehlike oluşturabilecek şeylere dikkat etmelidir.6 Şubat depremlerinde yıkılmayan binaların merdivenlerinde, dökülen duvar ve tavan sıvalarından, merdivene doğru yıkılan iç duvarlara kadar pek çok engelin, merdivenlerde tahliyeyi engellediği görülmüştür. Önümüze çıkabilecek bu ve benzeri engellere göre alternatif tahliye yollarının farkında olmalı, gerekli hallerde bu yollar kullanılmalıdır.
Fiziksel engelli bireyler, öncelikle deprem anında paniğe kapılmamalıdır. Yukarıda bahsettiğim deprem anı tedbirlerine ek olarak engellilik durumuna göre pozisyon alarak vücudunuzu korumalısınız. Tekerlekli sandalyelerin elektrikli olduğu biz zamanda yaşadığımız düşünüldüğünde sandalyenin elektrik akımı kesilmeli yani makine kapatılmalı, tekerlek freni manuel olarak çekilerek, sandalye sabitlenmelidir. Bu esnada baş bölgesi korunmaya çalışılır. Çıkış yolu üzerinde tehlike oluşturabilecek şeylere dikkat etmelidir.6 Şubat depremlerinde yıkılmayan binaların merdivenlerinde dökülen duvar ve tavan sıvalarından, merdivene doğru yıkılan iç duvarlara kadar pek çok engelin merdivenlerde tahliyeyi engellediğini görülmüştür. Önümüze çıkabilecek engele göre alternatif tahliye yollarının farkında olmalı, gerekli hallerde bu yollar kullanılmalıdır. Eğer kendi kendimizi tahliye edemiyorsak (tekerlekli sandalyede olunması yada yatağa bağımlı hasta durumunda ise) sizin dışarıya çıkarılmanıza destek olacak kişi bilgilendirilmelidir.
Gece yatarken kişisel protez, malzeme ve cihazların yakınınızda durmasına ve kolay ulaşılabilir olmasına dikkat edilmelidir.(Örneğin; işitme cihazı ve pilleri, protez kol, ayak vb. )
Tüm engelli bireyler için ortak bir tedbir ise acil durum çantasında yer alan belgelerin tam olması, engelli bireylere yardımın tam ve eksiksiz gerçekleşmesine yardımcı olmaktadır.
Engelli bireyler için acil durum belgeleri nelerdir ?
1-Engelli kişinin engellilik durumunu gösterir belgelerin yer aldığı tüm belgelerin fotokopileri. 2- Nüfus belgeleri ,Sgk yada özel sigorta belgeleri fotokopileri. 3-Engelli kimlik kartı fotokopisi. 4-İletişime geçilecek kişilerin telefon numaraları.
5-Engelli kişiyi takip eden doktora ait iletişim bilgileri. 6-Engelli kişi protez yada yardımcı gereç kullanıyorsa, bu araç gereçlere ait kullanım belgeleri, duruma göre cihazların temin edilebileceği yerlerin iletişim bilgileri.
Engelli bireylerimiz gerek engelli bireylere hizmet veren sivil toplum kuruluşları yada bireysel olarak bulundukları yere göre AFAD İlçe Gönüllü Koordinatörlerinden yada AFAD İl Müdürlüklerinden afet farkındalık eğitimi talep ettiklerinde gerekli planlamalar yapıldıktan sonra talep edilen eğitim verilebilmektedir.
Yazımı engelli vatandaşlarımızın engelliler haftasını kutlayarak bitirmek istiyorum.
Bu kutlama haftası vesilesi ile AFAD İlçe koordinatörünün ve Manisa AFAD İl Müdürlüğünün işbirliği ile önümüzdeki günlerde engelli vatandaşlarımız için Salihli Öğretmenevinde afet farkındalık etkinliği planlanmakta olduğunu bildirmek isterim. Engelli vatandaşlarımızın afet farkındalığına sahip olması hedefine ulaşmak için afet farkındalık eğitimleri yıl boyu devam edecektir.
Eğitimlerimiz tam, günlerimiz afetsiz olsun.
