25 Mayıs 1919 günü Manisa’nın işgalinden sonra sıranın kendilerine geleceğini çok iyi bilen Salihli ileri gelenleri ve halk her fırsatta bir araya geliyor ve bir çıkış yolu arıyorlardı.
O günlerde Şems = Güneş (Bugün Yerinde H. Rahmi Aksoy Vakıf İş hanı vardır) Otelinde kalan ve kendisini “Galip Hoca” diye tanıtan bir zat (Celal Bayar), Kaymakam Hasan Tahsin (Bayatlı) ve Belediye Başkanı Hacı Davut beyle bir görüşme yapar. Bu görüşmede Galip Hoca; ‘Eli silah tutan, düşmana eliyle taş atmaya gücü olan herkesi birlik ve beraberlikle direnmeye çağırır. Dağdaki eşkıya ve asker kaçaklarına af çıkarılarak vatan savunmasına çağırılmalarını ve o günlerin en büyük ilçesi Alaşehir’de yapılacak kongreye katılmalarını’ öğütler. Bu önerileri olumlu karşılayan Kaymakam ve Belediye başkanı ertesi gün Galip hocayı otelde bulamazlar. O, Ödemiş’e doğru yola çıkmıştır.
Bu arada Mustafa Kemal, Anadolu’nun doğusunda Mille mücadelenin hazırlıklarını yapıyordu. Bu amaçla Erzurum ve Sivas kongrelerinde halka durumu anlatıyor, kurulan Müdafaa Cemiyetlerini birleştirmeye gayret ediyor aynı zamana kendisine inanıp bağlanan askeri birlikleri de gerekli emir ve talimatları ile yönlendirmeye çalışıyordu.
O sıralarda Konya’daki birliklerin başında bulunan Refet Bele’yi, Denizli’ye göndermişti. Görevi batı Anadolu’da kurulmuş dağınık direnişlerde bulunan Kuvvayı Milliye ve Zeybekleri tek güç olarak örgütlemekti. Refet Bele, Nazilli Mevki Komutanı Servet Bey takma adıyla Aydın, Nazilli oradan da Salihli’ye geçmiş, çalışmalarını yaparak Konya’ya dönmüştü.
Yunan işgaline karşı direnme kararı alan Salihli ileri gelenleri, Galip Hocanın önerilerini de dikkate almaya karar verdiler. O günlerde Ödemiş’te, bazı yurtseverler bir direnme örgütü kurma kararı aldılar.
Ödemiş Jandarma komutanı Yüzbaşı Tahir Fethi, askerlik şubesi başkanı Ali Rıza, Kaymakam Bekir Sami Bey’le 18. Kolordu komutan yaveri Yüzbaşı Rasim ve Avukat Hamit Şevket (İnce) bey kurdukları bu örgüte “Kuvayı Milliye” (Ulusal Güç) adını verdiler.
Mayıs sonlarında Bayındır ve Tire’yi işgal eden Yunanlılar, bu örgütlenmeyi haber alınca Ödemiş’e yöneldiler. Hacı İlyas sırtlarında düşmana ilk kurşunu sıkan 120 kişilik Kuvayı Milliye, 5 saat direnmenin ardından Alaşehir yönüne çekilmek zorunda kaldı.
1 Haziran günü Ödemiş işgal edildi. Bu durum karşısında yurdun çeşitli yörelerinde yeni Kuvayı Milliye örgütleri oluşturuldu.
O sıralarda Mustafa Kemal, Konya’daki birliklerin başında bulunan Refet Bele’yi, Denizli’ye göndermişti. Görevi batı Anadolu’da kurulmuş dağınık direnişlerde bulunan Kuvvayı Milliye ve Zeybekleri tek güç olarak örgütlemekti. Refet Bele, Nazilli Mevki Komutanı Servet Bey takma adıyla Aydın, Nazilli oradan da Salihli’ye geçmiş, Aydın bölgesinin Komutanlığını Demirci Mehmet Efe’ye, Salihli bölgesini de Çerkes Etem Beye vererek Konya’ya dönmüştü.
İşgallere karşı ulusal direnişi örgütlemek amacıyla 16–25 Ağustos 1919 tarihleri arasında, başkanlığını Balıkesir kongresine de başkanlık etmiş olan Hacım Muhittin (Çarıklı) Bey’in yaptığı Alaşehir kongresi toplandı.
Alaşehir Kongresine Katılanlar
Bu kongreye Salihli’den eski kadı ve avukat olan Zahit Molla’nın başkanlığını yaptığı, Kaymakam Hasan Tahsin, müftü Mehmet Efendi ve Aksekili Mehmet Nuri Bey’inde içinde bulunduğu bir gurupla katılmıştı. Bu grup Salihli’nin Kuvayı Milliye çekirdeğini oluşturmaktaydı.
Salihli İstasyonunda Refet Bele ve Kuvvayı Milliye
Alaşehir kongresinde ‘Ulusun birliğinin sağlanması, düşmanın anayurttan atılana kadar savaşılması, kurulan Kuvayı Milliye güçlerinin maaşlı ve düzenli birlikler haline getirilmesi ‘kararlaştırıldı.
Alaşehir’de Merkezi bir heyet, Denizli ve Nazilli’de ulusal birer heyet, Ayvalık, Soma ve Akhisar’da birer müfettişlik kurulmasına, ayrıca Padişah, sadrazam ve itilaf devletlerine telgraflar çekerek ret ve protestoya karar vermişti. Tüm bu çalışmalar devam ederken Salihli’de başka bir örgüt kurulmuştu.
Gelecek yazımızda Salihli Cephesi ve Kuvvayı Seyyareyi anlatmaya çalışacağız.Mustafa Uçar
