“UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal Envanteri”nde yer alan Hıdırellez,
Hıdırellez ve Hıdırellez ritüelleri , Türkiye’nin yanı sıra Irak, Suriye, Kırım, Azerbaycan ile Balkan ülkelerinde “bayram” olarak değerlendiriliyor.
Hızır ve İlyas kelimelerinin birleştirilmesi sonucunda ortaya çıkan Hıdırellez en kısa tanımı ile “Hz. Hızır ile Hz. İlyas’ın dünyaya bereket dağıtması için buluştuğu gece.” olarak bilinir.
Hızır ve İlyas peygamberlerin yılda bir kez gerçekleştiğine inanılan buluşması ve baharın müjdecisi “Hıdırellez” yüzyıllardır kutlanmaktadır.
Hıdırellez, her yıl 5-6 Mayıs’ta, 5 Mayıs’ı 6 Mayıs’a bağlayan gecede kutlanır..
2024 yılında Hıdırellez gecesi 5 Mayıs Pazar gününe Hıdırellez günü de 6 Mayıs Pazartesi gününe denk gelmektedir.
Haydi gelin birlikte 5 Mayıs gecesi ve/veya 6 Mayıs sabahı yapabileceğiniz Hıdırellez ritüellerine yakından bakalım.
Hıdırellez bir çok geleceği ve ritüeli barındıran günler arasındadır. Bolluk, bereket üzerine farkı birçok inanışa sahiptir.
En çok merak edilen ve araştırılan ritüellerin ilk sıralarında yerini alacak olan evlilik ritüelleri ve / veya baht açma ritüelleri Hıdırellez yaklaştıkça oldukça aratılmaktadır.
Genel olarak şanssızlıklar yaşayan, işleri ilişkileri rast gitmeyen kişiler için Hıdırellez’de baht açma törenleri yapılmaktadır.
Ya da ileride kiminle evleneceğini merak edenler de bazı ritüeller gerçekleştirir ve bunun gerçekten gelecekteki eşini gösterdiğine inanılır.
Bu ritüeller törenler ülkemizde neredeyse her yörede gerçekleştirilir.
Denizli’de bahtiyar, Türkmenler’de mantıfar, Balıkesir’de dağara yüzük atma, Erzurum’da ise mani çekme adı ile baht açma merasimleri insanlara şans getiren bir unsurdur.
Bir diğer versiyonda ise;
Bu eski geleceğe göre evlenmeyi düşünen kadın bir tuzlu çöreğin yarısını yer yarısını da dışarıda duvar üzerine ya da pencere kenarına bırakır.
Çöreği bir kuşun alması beklenir, alan kuş yakına giderse kadın evlendiğinde ailesine yakın olacak, uzağa gidip gözlerden uzaklaşırsa ailesinden uzak bir memlekete evlenecek demektir.
En yaygın Hıdırellez ritüellerinden tuz yiyip yatmak ritüelidir.
Kişi gece tuz yiyip yatarsa rüyasında ileride evleneceği kişiyi ona su verirken göreciğine dair inanış vardır.
5 Mayıs gecesi elma soyup, elmanın kabukları yastığın altına koyulduğunda koyan ve uyuyan kadın ya da erkeğin rüyasında evleneceği kişiyi gördüğü söylenir.
Hanesini, ailesini koruma arzusu onların güvende olacağına dair bir dayanak arzusunu da doğurur. Buradan doğmuş olacaktır ki Hıdırellez ritüellerinin arasına korunma ritüelleri de girmiş.
Bir inanışa göre Hıdırellez’de kapısına ısırgan otu asılan eve yapılan ve yapılabilecek olan büyülerin tutmayacağına inanılır. (Bunun hayvanı olanlar için hayvanlarına bol süt vereceğine da inanılır.)
Hıdırellezde genellike daha somut; ev, araba, motor; spefisik bir eşya gibi şeyler dileyecek insanlar görsel desteği olanlar dilek dileme yöntemlerinde yararlanabiliyor.
Bu ritüellerin çoğu gül ağacının dibinde, dalında gerçekleştirilir.
Çünkü Hızır ile İlyas’ın da bir gül ağacının altında buluştuklarına inanılır.
5 Mayıs Hıdırellez gecesi akşam ezanından sonra gül ağacının başına gidilerek ve şu ritüeller uygulanabilir;
NOT:
(Bu dilekler arzu edenler için bir dua eşliğinde de gerçekleştirilebilmektedir. Sayfanın sonunda Hıdırellez Duası da bulunmaktadır.)
Hıdırellez günü kapıda nar patlatma ritüeli de yapılır.
Nar, sert bir şekilde kapı önünde yere atılır ve patlatılır.
Böylece yere atılarak patlatılan narın yıl boyu bereket getireceğine, eve bereket geleceğine inanılır.
Hıdırellez sabahında içi bereket dolsun diye yiyecek kapları, ambarlar, pencereler, kapılar, para keseleri ve cüzdanlar açık bırakılarak da ayrı bir ritüel gerçekleştirilir.
Hıdırellez günü mayasız yoğurt mayalanır.
Bazı yörelerde ılık sütün içine tahta kaşık konulur ve mayalama sağlanır.
Bazı yörelerde ise süte sabah ezanından sonra bitkilerden toplanan çiy taneleri eklenerek mayalama yapılır.
Bereket için yapılan bu ritüelde maya konulmadan mayalanan yoğurt tutarsa eve Hızır gelmiş demektir.
6 Mayıs Hıdrellez sabahı bir akarsu kenarına çamurdan bir ev yapılır ve içine buğday konulur. Buğdayın o yıl eve bolluk ve bereket getireceğine inanılır.
Meyve vermeyen ağaçlar Hıdrellez günü baltayla korkutulur. Bu şekilde ağacanın bereketleceğine ve meyve vermeye başlayacağına inanılır.
Bazı yerlerde Hızır sopası geleneği bulunur. Bu sopa ile yavaşça ağrı olan yerlere vurulursa ağrıların geçeceğine inanılır.
Yeşilliklerden toplanan çiçekler kaynatılır içilirse hastalıklara iyi geleceğine inanılır. Kaynatıldıktan sonra soğutulan su ile 40 gün boyunca yıkanan kişinin gençleşeceğine ve güzelleşeceğine de inanılır.
Ayrıca Hızır Hakkı için baharın ilk kuzusu kesilerek yenir. Baharın taze kuzusunun yenmesiyle bedenlerin canlılık kazanacağı inanışı vardır.
Hıdırellez gecesi yanaklaraYumurta : yanaklara sürülür, hep güzel olmak için
Hıdrellez gecesi (5 Mayıs gecesi) evin kapısına söğüt dalı asılır. Söğüt dalının eve sağlık getireceğine inanılır.
Hıdırellez gecesi ya da 6 Mayıs günü Hıdırellez şenliğinde toplanan Isırgan Otu ayaklara sürülür.
Süren kişiye güç vereceği ve her işinizin hızlı olacağına inanılır.
Çok dikkat edilmesi ve büyük önlemler alınmadan uygulanmaması gereken bir ritüeldir.
5 Mayıs gecesi çocuğu olmayan kadınlar gül dalına veya ağaç dalına salıncak kurup içine oyuncak bebek bırakır. Bu şekilde çocukları olacağına dair bir inanç bulunur.
6 Mayıs günü şenlikte ya da piknikteyken hep mutlu olmak için 3 kere sallanılır.
Hıdırellez; Anadolu, Orta Doğu, Irak, Suriye, Kırım, Azerbaycan ile Balkan ülkelerinde “bayram” olarak değerlendiriliyor.
Hıdırellezin diğer isimleri; Ağrice, Altı Mayıs, Aya Yorgi, Aziz George, Bahar Bayramı, Ederlez, Eğrice, Eğrilce, Hederlez, Hıdrellez, Hiderlez, Hızır ile İlyas, İderlez, İlk Yaz, Mantifer, Mar Curcos, Ruz-ı Hızır (Hızır Günü) şeklinde de bilinmektedir.
Hıdırellez, dinden ziyade kültürel bir gelenektir.
İslam inancına göre Hıdırellez kutlamak günah değildir.
Hıdırellez günü genellikle beyaz elbiseler giyilir. Çünkü Hızır’ın da beyaz kıyafeti ile geleceğine inanılır. Gün doğmadan bol sulu, yeşil kırlara gidilir.
Doğa içinde yürüyüş yapılarak bereket ve bolluk dilenir. Özellikle açık, ağaçlık, yeşil alanlarda ya da su kenarlarında kutlanır.
Sazlı sözlü eğlenceler ile geçen bu günde mangallar da yakılır.
Hızır’ın gezdiği kabul edilen yeşil yerlerden çiçekler toplanır.
İşte gül ağacında dilek dilerken ve/veya gül ağacına dilekleri asarken edebileceğiniz dua:
Bismillahirahmanirahim
Bin bir adım bir adım /allah bir adım adım / kerim kerem allah /başımda bir duman var yardım eyle ya allah / la ilaha illallah muhammeden resullullah yetiş imdadıma hızır ile allah birsin sen kulla mişersin biz gibi kulların yardımcısı sensin hızır deryada erdim murada amin
Keten tohumu faydaları nelerdir? Nasıl tüketilmeli? Cilde faydaları nelerdir?
aktüel ankara arıcılık bayram deprem erzincan etli ekmek hatay iklim değişikliği iş ilanı kahramanmaraş kayısı çiçeği konya kıbrıs arıcılık birliği leylek malatya marka muğla osman kalay pazar reyting sivas susam süt kuzuları tahin tatlı çanakkale