Dünya'nın ana uydusu olan Ay, yaklaşık 4 milyar yıldır gezegenimizin etrafında dönüyor. Mini ay ise kısa bir süreliğine Dünya'nın etrafında kalacak. Universidad Complutense de Madrid'den profesör Carlos de la Fuente Marcos, geçen hafta Çarşamba günü Space.com'a yaptığı açıklamada, NASA'nın Jet Propulsion Laboratory Horizons sisteminden elde edilen yeni verilere dayanarak Mini Ay’ın yakalanma sürecini değerlendirdi. Marcos’a göre, bu geçici uydu 29 Eylül 2024'te Dünya'nın etrafına girecek ve 25 Kasım 2024'te ayrılacak.
Mini Ay Salihli’den Çıplak Gözle Görülecek mi?
Mini Ayı çıplak gözle izlenemeyecek. Bu nadir olayı gözlemlemek için özel ekipmanlara ihtiyaç duyulacak.
Mini Ay görmek için en az 30 inç çapında bir teleskop ve bir CCD ya da CMOS dedektörü kullanılması gerekecek.
Mini Ay’ın "İkinci Ay" Rolü Ne Zaman Sona Erecek?
Dünya'nın ana uydusu olan Ay, yaklaşık 4 milyar yıldır gezegenimizin etrafında dönüyor. Ancak Mini Ay, Dünya'nın çevresinde sadece kısa bir süre kalacak.
Madrid Complutense Üniversitesi'nden Profesör Carlos de la Fuente Marcos, Çarşamba günü Space.com'a yaptığı açıklamada, NASA'nın Jet Propulsion Laboratory Horizons sisteminden elde edilen en son verilere dayanarak Mini Ay’ın yakalanma sürecini değerlendirdi. Marcos'a göre, bu geçici uydu yakalama olayı 29 Eylül 2024'te başlayacak ve 25 Kasım 2024'te sona erecek.
"Mini Ay" ve Gerçek Ay Arasındaki Farklar Nelerdir?
Ay, gece gökyüzünde en az yarı zaman boyunca baskın bir şekilde görünse de, 2024 PT5 ortalama bir gözlemci tarafından fark edilemeyecek. Ancak, profesyonel astronomlar bu geçici hizalanmanın bazı görüntülerini yakalayabilirler.
Bunun ana nedeni, iki gök cismi arasındaki büyük boyut farkıdır. Ay'ın çapı 2.159 mil (3.475 km) iken, 2024 PT5'in çapının yalnızca 37 fit olduğu tahmin edilmektedir. Bu da Ay'ın, asteroit 2024 PT5'ten tam 308.108 kat daha geniş olduğu anlamına geliyor.
Mini Ay, Dünya Etrafında Tam Bir Döngü Gerçekleştiremeyecek!
Arjuna asteroit kuşağından bazı cisimler, Dünya'ya yaklaşık 2,8 milyon mil (4,5 milyon kilometre) mesafeye kadar yaklaşabilir ve hızları saatte 2.200 milin (3.540 km/s) altında olabilir. Ancak 2024 PT5 asteroiti, Dünya çevresinde tam bir yörünge oluşturmayacak.
2024 PT5, Dünya'nın etrafında kısa bir süre döndükten sonra, tekrar Arjuna asteroit ailesinin bir üyesi olarak Güneş'in etrafındaki yolculuğuna devam edecek.
Mini Ay Nasıl Keşfedildi? Bilimsel Sürecin Detayları
"2024 PT5" isimli Mini Ay, ilk kez 7 Ağustos'ta Güney Afrika'nın Sutherland şehrinde yer alan bir otomatik teleskop tarafından tespit edildi. Bu teleskop, potansiyel olarak tehlikeli asteroitleri izlemeyi amaçlayan ve NASA tarafından finanse edilen bir sistemin parçasıdır.
Bu ayın başlarında, Marcos ve çalışma arkadaşı Carlos de la Fuente Marcos, 2024 PT5'in keşfini Amerikan Astronomi Topluluğu Araştırma Notları dergisinde açıkladılar. Makalede, 2024 PT5'in "geçici bir yakalanma" yaşayacağını, yani Dünya etrafında tam bir tur atmadan yörüngesinden ayrılacağını ifade ettiler.
Mini ayların incelenmesi, asteroit madenciliği için potansiyel fırsatlar sunabileceği için de önem taşıyor. Bu alanda çalışan firmalar, asteroitlerden ve diğer gök cisimlerinden değerli metaller toplamak amacıyla uzay araçları kullanmayı hedefliyor.
Marcos, "Bu tür cisimlere düşük maliyetli görevlerle ulaşılabilir. Eğer [asteroitler] yeterince büyükse - örneğin 30 metre çapında - bütçesi kısıtlı bir uzay madenciliği girişimi için çekici olabilir" diye belirtti.
Mini Aylar Ne Kadar Yaygın, İlk Ne Zaman Keşfedildi?
Marcos, 2024 PT5 gibi uzay nesnelerinin "çok nadir" olduğunu belirtti. Ancak, araştırmacılar Dünya'ya yakın asteroitler hakkında daha fazla bilgi edinmeye devam ettikçe, Mini Aylar’ın tanınması giderek yaygınlaşabilir.
"Gerçek şu ki, Arjuna asteroit kuşağı büyük bir belirsizlik taşıyor," diyen Marcos, şunları ekledi: "[Arjuna asteroit kuşağı], bize bu kadar yakın olduğu için tuhaf görsel özelliklere sahip küçük asteroitlerden oluşuyor. Bu durum, bu kuşağın neden ancak şimdi keşfedilmeye başladığını açıklıyor."
Hakemli bir bilimsel dergi olan Kraliyet Astronomi Derneği Aylık Bildirileri'nde yayımlanan bir makaleye göre, daha kısa ömürlü uyduların yanı sıra, Dünya'nın yörüngesinde "bir milyon yıla kadar" kalması beklenen uzun süreli mini uydular da mevcut.
Dünya, Mini Aylar’a sahip olan tek gezegen değil. En yaygın bilinen Mini Aylar, yerçekimsel etkisi Dünya'nınkinden belirgin şekilde daha büyük olan Jüpiter'e aittir. Mini Aylar’ın yanı sıra, "yarı-ay" olarak adlandırılan başka bir uzay nesnesi türü de bulunmaktadır.
Astronomi alanında çalışan The Planetary Society bilim topluluğuna göre, bu terim, Güneş'in etrafında gezegenel nesnelere yakın yörüngede dönen asteroit ve kuyruklu yıldızları ifade ediyor. Güneş sistemimizde Venüs, Dünya, Jüpiter, Satürn ve Neptün gibi gezegenlerin yanı sıra, cüce gezegenler Plüton ve Ceres'in bilinen yarı-ayları da bulunuyor.
Tüm bu astronomik nesnelerin, Mini Aylar’ı çekme potansiyeline sahip olması da mümkündür. Bilinen en eski Mini Ay, Kasım 1991'de keşfedildi ve 1992'nin başlarında yörüngesinden ayrıldı.
