“Hastalık hızlı kan kaybına veya kronik kan kayıpları, yetersiz demir alımı veya emilim bozukluğuna bağlı olabilir.” Diyen Aydoğdu “Tüm yaşlarda görülür, ancak küçük çocuklar, gebe ve doğurma çağındaki kadınlarda daha sık görülür. Kadınlarda erkelere göre daha sık görülür. Yaşlılarda demir eksikliği anemisi uzun süre hastanede yatma ve ölüme neden olabilir” dedi.
Aydoğdu, sözlerine şöyle devam etti.
“Hastalarda kansızlığa bağlı solukluk, halsizlik, kalpte çarpıntı, nefes darlığı, çabuk yorulma, baş ağrısı, dilde yanma ve ağrı, saç dökülmesi, tırnaklarda kırılma ve sinirlilik görülebilir. Hastalarda kansızlığın tespiti ve nereden kaynaklandığını belirlemek için hastanın şikâyeti, fizik muayenesi yapılır. Hastalara beslenme alışkanlıkları ve adet gören kadınlarda kan kayıpları sorgulanır. Kan, idrar, gaita ve gerekirse mide ve barsak için endoskopi tetkikleri yapılır. Özellikle serum demir çalışmaları tanı ve kansızlıkla giden diğer hastalıklardan ayırt etmek için değerlidir. Demir eksikliği anemisinde bir taraftan kanı yükseltmek için ilaç verilirken, diğer taraftan kansızlığın kaynağını bulmak için araştırma yapılır.
Hastalara ağız veya damar yolu ile demir tedavisi verilir. Kas içine demir tedavisi artık önerilmemektedir. Hastalar demir ilaçlarını aç karna alması önerilir. Ancak demir tuzları sindirim sisteminde kabızlık, karın ağrısı, midede yanma, ağza demir tadı gelmesi gibi yan etkileri vardır. Özellikle kabızlık ve dışkının ilaca bağlı siyaha boyanması sık görülür. Eskiden sabah akşam tedavi verilirken son yıllarda yapılan çalışmalarda günde bir veya gün aşırı alması önerilmektedir. Hap veya şurupları tolere edemeyen hastalara gerekirse damardan tedavide verilmektedir. Mide ilaçları, bazı antibiyotikler ve E vitamini demir emilimi bozar. Demirin bir defada fazla alınması toksik olduğu için ilaç kutularının çocukların ulaşamayacağı yerde saklanması uygun olur. Bir de hastalar demir tedavisi ile kilo aldıklarından şikayetçidir. Aslında demir tuzlarının kalorisi olmadığı için kilo aldırmaz.
Demirden zengin gıdalar; kırmızı et, balık, kümes hayvan etleri,
Demir eklenmiş ekmek, tahıllar, fasulye, koyu yeşil sebzeler, mercimek, kuru üzümdür. C vitamini içeren gıdalar demir emilimini artırır. Süt ve mandıra ürünleri ile demir alımı arasında iki saat olmalıdır. Hatta yetişkinlerde <500 ml/gün süt kısıtlanması önerilmektedir. Çay, kahve, kafeinli gıdaların sınırlanması uygun olur. Demir ilacı alırken kabızlığı engellemek için lifli gıdalar ve sıvı alımı önerilmektedir. Hastalarda eşlik eden tiroit yetersizliği durumu varsa onun da tedavisi yapılmalıdır.”
