Türkiye’nin birçok ilinde yetiştiği gibi büyük bir bölümü Malatya’da yetişen ve dünya ülkelerine ihraç edilen kuru kayısısının sağlık açısından faydaları saymakla bitmiyor.
Eşsiz meyvenin sağlık açısından birçok özelliği bulunmaktadır. İşte Malatya kayısısının sağlığa olan olumlu etkileri:
Kayısısının Sağlık Açısından Faydaları Saymakla Bitmiyor
1. Yüksek Lif İçeriği: Malatya kayısısı, lif bakımından zengin bir meyvedir. Lif, sindirim sistemi, kabızlık sorunlarına iyi gelir, bağırsak düzenleyici bir meyve olduğu bilinmektedir.
2. Vitamin ve Mineral Deposu: A vitamini, C vitamini, demir, kalsiyum ve magnezyum gibi birçok vitamin ve mineral içerir. Bu besin öğelerinin yapısında bulunur, kemiklerde bulunur, enerji verir.
Yüksek lif bakımından zengin bir meyvedir. Yaşamın, sindirim sisteminin işleyişini korur ve tokluk hissi sağlar.
Gelin Bu Mucize bitkinin tüm faydalarını birlikte inceleyelim:
- Kayısı Beta karoten içeren güçlü bir antioksidan kaynağıdır
- Kayısı, bağışıklığa katkı sağlar
- Oksidatif strese karşı koruyucudur
- Kayısı aynı zamanda bağırsak dostudur
- Anemi riskini azaltır
- Cildi besler, parlaklık verir
- Göz sağlığını destekler
- Kayısı tansiyonu dengeler
- Kanın pıhtılaşmasını sağlar
- Vücudun su ihtiyacına katkı sunar
- Kasları besleyen kalsiyum ve potasyum içerir
- Düşük kalorili olması nedeniyle diyet listelerinin en başında gelir.
Türkiye’de kayısı yetiştiriciliği ile uğraşan iller:
Kayısı yetiştiriciliği bakımından Türkiye zengin bir ülke konumuna sahiptir. Kayısının yetiştirildiği iller Malatya, Elazığ, Erzincan bölgesi Kars, Iğdır bölgesi Akdeniz (Mersin, Mut, Antakya) bölgesi Marmara Bölgesi Ege Bölgesi İç Anadolu Bölgesi Bu bölgeler içerisinde Malatya, Elazığ, Erzincan bölgesi dışındaki bölgelerin üretimleri sofralık tüketime yöneliktir.
Kuru kayısının yapım aşaması:
Sofralık bakımdan zengin olan bu eşsiz meyve aynı zamanda kurutularak ta tüketilen bir besin olma niteliği taşımaktadır.
GÜN KURUSU KAYISI YAPIM AŞAMASI
Kayısılar yeterince olgunlaşmadan güneşte kurutulma olursa istenen kahverengi renk ve şireli, lokum tadında tatlı lezzete ulaşılamaz. Tabi ki bu renk, lezzet ve kıvam, sadece olgun kayısılar ve yeterince güneş ışığıyla elde edilemez.
Kayısılar gün ışığında sergide iken yağmura maruz kalmamalıdır. Erken toplanmamalıdır. Geç bırakılmamalıdır. Kurutulmuş kayısılar belli bir kıvama ulaştığında çekirdeği çıkarılır. Bu işlem tamamlandıktan sonra gün kurusu kayısılar bir müddet daha kurumaya bırakılır ve yeterince kuruduğu düşünüldüğünde toplanarak serin ve kuru bir yerde muhafaza edilir.
İSLİMLİK KAYISI
Kayısı lezzetli ve her yaştan insanın severek tükettiği bir meyve olmakla birlikte, hasat döneminin kısa olması ve taze kayısının çabuk bozulması nedeniyle kayısı daha çok kurutularak veya işlenerek değerlendirilmektedir. Kayısının kendisi kadar çekirdekleri de kıymetlidir ve işlenip yan ürünler elde edilmek suretiyle tüketilir. Kurutma sırasında kayısının rengi oldukça büyük bir değişikliğe uğramaktadır. Kayısı işleme adımlarından biri olan kükürtleme sırasında oluşan kükürt dioksit gazı renk değişiminin yanı sıra hastalık ve zararlılara karşı meyveyi korumaktadır. Gerek enzimli ve gerekse enzimsiz renk değişimleri ile ilgili reaksiyonlarda meyvenin bünyesindeki maddelerden başka sıcaklık, pH, nem, oksijen ve kuru madde gibi çeşitli faktörler de etki yapmaktadır. Sıcaklık nem ve pH’nın yüksekliği renk bozulma reaksiyonlarını hızlandırmaktadır. Ayrıca meyve ve sebzelerin muhafazası açısından önemli bir işleme adımı olan kükürtleme sırasında meyve dokusu bozulduğundan kurutma sırasında meyvede bulunan su kolay buharlaşıp kuruma çabuklaşmaktadır.
KÜKÜRT MİKTARI ÖNEMLİDİR
Kükürtleme aşamasında kullanılan kükürt miktarı oldukça önemli bir faktördür. Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğine göre kabul edilebilir en yüksek değer. 2000 mg/kg dir. Bu değeri belirlemek için kuru kayısıda mevcut kükürt miktarının analiz edilmesi gerekmektedir. Zira kuru kayısının içerdiği kükürt miktarı, özellikle kuru kayısı ihracatında büyük önem taşımaktadır.
Kükürtleme işleminde toz kükürt tuzları yakılarak SO2 elde edilir ve bu gaza maruz bırakılan meyveler gazı absorbe ederler. SO2, kayısının yapısında bulunan suda çözünerek sülfüroz aside dönüşür. Sudaki çözünürlüğü sıcaklığa oldukça bağımlı olan kükürtdioksit hafif ısıtılınca sulu çözeltiden SO2 halinde uzaklaşacaktır.
Kükürt analizinin teorisi ise, kayısı dokusunun bir asit ile tamamen parçalanarak SO2’nin serbest asit haline geçirilmesi, inert bir gaz olan azot ile taşınıp nötr pH’daki H2O2 tuzağında tutulmasına dayanır. Burada SO2, H2O2’nin oksitleyici etkisiyle sülfirik asite dönüşür ve bu asit, normalitesi bilinen bir alkaliyle titre edilerek dolaylı yoldan örnekte bulunan SO2 miktarı bulunur.
