Gaslighting, bir kişiyi kendi algılarından, düşüncelerinden veya duygularından şüphe etmeye yönlendiren psikolojik manipülasyon türüdür.
Bu terim, 1938 yılında bir tiyatro oyununda ve 1944 yılında aynı adı taşıyan bir filmde yer alan bir karakterin, eşini sürekli olarak yanlış bilgilendirerek onun akıl sağlığından şüphe etmesini sağlamasıyla popülerleşmiştir.
Gaslighting, genellikle bir ilişkide, özellikle de güç dengesizliğine dayalı olanlarda meydana gelir. Manipülatör, hedef kişiyi zamanla kendi gerçekliğinden ve düşüncelerinden şüphe ettirir, bunun sonucunda kişi kendine güvenini kaybeder ve manipülatörün istediği gibi hareket etmeye başlar.
Gaslightingin Belirgin İşaretleri
İlişkilerde, partnerin gaslighting yaptığına işaret eden bazı belirtiler şunlar olabilir:
1. Sürekli Kendinizi Hatalı Hissediyorsunuz: Partneriniz her zaman size suçluymuşsunuz gibi hissettirir. Kendi düşüncelerinize ve hislerinize güvenemez hale gelirsiniz.
2. Gerçekliği Sorgulama: Partneriniz, yaşadığınız olayları sürekli inkar eder veya çarpıtarak anlatır. Kendinizin hatalı olduğunu düşündürür ve olayları tamamen farklı bir şekilde hatırladığını iddia eder.
3. İleriye Dönük Zamanlarda Yanıltıcı Mesajlar: "Bunu hatırlamıyorsun, aslında böyleydi" gibi açıklamalarla, partneriniz size gerçek dışı hikayeler sunarak zihinsel bir belirsizlik yaratır.
4. Hep Kendi Sözlerine İnanmanız Gerekir: Partneriniz, söylediklerinin her zaman doğru olduğunu ve sizin görüşlerinizin önemsiz olduğunu size hissettirir. Bu şekilde sürekli manipülasyona uğramış hissedersiniz.
5. Suçluluk Duygusu Yaratma: Partneriniz, sizin duygularınızı küçümseyip, hislerinizi anlamsız kılarak, duygusal olarak sizi manipüle eder ve suçluluk duygusu yaratır.
6. Küçük Şeyler Bile Sorgulanır: Partneriniz, sizin söylediklerinizi veya yaptıklarınızı sürekli sorgular ve bazen bu durum küçük bir şeyin bile büyütülmesine yol açar.
7. Başkalarını Suçlama: Partneriniz, sorumluluk almayı reddeder ve hatalarını başka insanlara veya duruma atar, bu da sizin kendinizi kötü hissetmenize neden olur.
8. Yalanlar ve Çelişkiler: Partneriniz, yalan söyler ya da kendisiyle çelişen açıklamalarda bulunur, ancak sürekli olarak doğru söylediğini iddia eder.
9. Duygusal İstismar: Partneriniz, sürekli olarak duygusal olarak sizi kırar, aşağılar veya aşağılama yapar. Bu, sizin kendinize güveninizi zedeler.
Gaslighting'in uzun süreli etkileri oldukça yıkıcı olabilir. Bu tür bir manipülasyon, kişiyi kendine güvenini kaybetmeye, zihinsel sağlığını sorgulamaya, depresyona, kaygıya ve bazen de anksiyete bozukluklarına yol açabilir. Manipülatör, kurbanının duygusal olarak tükenmesine ve psikolojik olarak kontrol altına alınmasına neden olur.
Gaslightingden Korunmak İçin İpuçları
Kendi Duygularınızı ve Algınızı Takip Edin: Olan biteni doğru değerlendirebilmek için duygu ve düşüncelerinizi göz önünde bulundurun.
Kendinizi İzole Etmeyin: Destek alabileceğiniz güvendiğiniz insanlarla iletişimde kalın.
Kanıtlar Arayın: Olan biteni yazılı hale getirmek, yaşadığınız olayların kaydını tutmak manipülatif davranışları fark etmenize yardımcı olabilir.
Profesyonel Yardım Alın: Gaslighting etkisi altındaysanız, bir terapist veya psikologdan yardım almak çok önemlidir.
Gaslighting, duygusal ve zihinsel sağlığa ciddi zararlar verebileceği için, bu tür bir manipülasyonla karşılaşıldığında profesyonel yardım almak ve gerekli adımları atmak çok önemlidir.
