Geçmişten günümüze ülkemizde altın yoğun bir şekilde yatırım aracı olarak tercih edilmektedir. Özellikle orta yaş ve üzeri kişiler ellerine biraz para geçtiğinde ya da ay boyu biriktirdikleriyle altın almaya giderler.
Yapılan bu altın birikimine hepimiz az çok aşinayızdır. Bizim ailemizde olmasa da çevremizde mutlaka görüyor, duyuyor, şahit oluyoruzdur.
Altının bu kadar yatrım amaçlı kullanılmasına rağmen yine de piyasada birçok farklı altın türü bulunduğu için isimleri, gramları karıştırılabiliyor.
Gram altın, çeyrek altın, tam altın, gremse, reşat altın, cumhuriyet altını gibi farklı isimlerde birçok altın bulunuyor.
Altınlar ağırlığına ve ayarına göre isimlendiriliyor. Yatırım amaçlı kullanacak olanlar altını hem fiziki hem de bankaların altın hesapları aracılığıyla satın alabiliyorlar.
Günlük altın fiyatlarını takip etmek için;
ALTIN İSİMLERİ VE ÇEŞİTLERİ
Altın çeşitlerinden; Gram Altın, Cumhuriyet Altınları, Reşat Altın, Hamit Altın şeklinde bahsedilebilir. Hamit Altın'a pek rastlanmaz.
1. Gram Altın
Gram Altın, İstanbul Altın Rafinerisi’nin (İAR) tescilli olan bir markasıdır. Gram altın genellikle 22 ayar ve 24 ayar olmak üzere satışa sunulur.
Bu altınlar, 1 gr, 5 gr, 10 gr, 50 gr, 100 gram’dan meydana gelen, 995 ya da 999.9 saflıkta, standart saflıkta ve standart ağırlık küçük saf, işlenmemiş olan altın külçeleridir.
2. Cumhuriyet Altınları
Cumhuriyet Altınları 2'ye ayrılır: Ziynet Altın ve Sikke / Ata Altın.
Cumhuriyet Sikke Altınlarına halk arasında Ata Altın'ı da denmektedir.
Cumhuriyet Altınları, Türkiye Cumhuriyeti’ni temsil eden ve sadece Darphane tarafından üretilebilen altınlardır.
Cumhuriyet Altınlarının tümü 22 ayardır.
Gerek Cumhuriyet altın sikkelerinin ve gerekse Cumhuriyet ziynet altınlarının ağırlığa göre beş türü bulunmaktadır.
Sikke ve ziynet olmak üzere iki grupta, beşlik, ikibuçukluk, birlik, yarımlık ve çeyreklik olmak üzere beşer çeşitten toplam 10 farklı çap ve ağırlıkta üretilmektedir.
Cumhuriyet Altınları Hangileridir, Çeşitleri Nelerdir?
a) Ziynet Altını
Ziynet kelime olarak, süs eşyası anlamında Arapça kökenli bir sözcüktür.
Gelenekleşerek gelin damatlara nişanda, düğünde takı olarak uzun yıllar takılan bu ürünlerin ziynet (süs eşya) ismini almasına neden olmuştur.
Ziynet Altın Özellikleri:
-
Ziynet grubu ürünler; Ziynet beşlik, ikibuçukluk, tam, yarım ve çeyrek olarak sınıflanmaktadır.
-
Darphanede üretilen ziynet altınlar kulpsuz olarak üretilmekteydi. Sonraları tüketicinin bu ürünleri takı olarak kullanma tercihi nedeniyle kulp takılarak satışa sunulmuştur.
Başlıca bilinen reşat altın türleri ise :
Çeyrek Ziynet Altın :
Ağırlığı 1,754 gramdır. Çap 18 mm.
Yarım Ziynet Altın:
Ağırlığı 3,508 gramdır. Çap 22 mm.
Tam (Standart) Ziynet Altın:
Ağırlığı yaklaşık olarak 7,016 gramdır. Çap 30 mm.
İki Buçuklu (Gremse) Ziynet Altın:
Ağırlığı yaklaşık olarak 17,540 gramdır. Çap 40 mm.
İkibuçuk altın, gremse altın olarak da bilinmektedir. 10 tane çeyrek altına, 5 tane yarım altına ve 2,5 tam altınına eşittir. Gremse ikibuçuk altın, fiyatı nedeniyle yatırımcılar tarafından pek tercih edilmez.
Beşli Ziynet Altın (Beşi bir yerde):
Ağırlığı yaklaşık olarak 35,08 gramdır. 45 mm.
b) Sikke- Ata Altını
Sikke kelimesinin TDK sözlüğünde anlamları şu şekilde sıralanıyor: Madeni para, madeni paralara vurulan damga.
Banknotların devreye girmesi ile altın paraların kullanımı tamamen kalkarken değeri düşük madeni paralar devreye girdi.
Ata Altını ilk defa Cumhuriyet döneminde üretilmeye başlanmıştır.
Ata Lirası ya da Ata Altını olarak da bilinen Cumhuriyet Ata Altını, ziynet altın ile aslında tamamen aynıdır. Sadece farklı bir adı vardır ve üretim zamanları açısından farklıdır.
Sikke- Ata Altınının Özellikleri:
-
Türkiye Cumhuriyeti Darphanesince basılır.
-
Cumhuriyet altınlarının ayarı 22 ayar olarak bilinir. (Bu sebepten dolayı saf altın olarak yorumlanır.)
-
Sikke grubu ürünler beşlik, ikibuçukluk, tam, yarım ve çeyrek olarak sınıflanmakta ve daha çok yatırımcının tercih ettiği ürünler içinde yer almaktadır.
Başlıca Ata Altın türleri ise şunlardır:
Çeyrek Ata Altın:
Ata takı grubunda bulunan en küçük altın olarak tanımlanabilir. Ağırlığı 1,804 gramdır.
22 ayardır ve çapı 14,75 mm olarak işlenmiştir.
Yarım Ata Altın:
Ağırlığı 3,608 gramdır.
22 ayar altındır ve çapı 18 mm olarak görülür.
Tam Ata Altın (Ata Lira):
Ağırlığı yaklaşık olarak 7,216 gramdır.
Halk Arasında Ata Lira olarak da anılır.
Çapı 22 mm’dir.
İki Buçuklu (Gremse) Ata Altın :
Ağırlığı yaklaşık olarak 18,04 gramdır. İkibuçuk altın, gremse altın olarak da bilinmektedir. 10 tane çeyrek altına, 5 tane yarım altına ve 2,5 cumhuriyet altınına eşittir.
30 mm çapıyla bilinir.
Beşli Ata Altın (Beşi bir yerde):
Ağırlığı 36,08 gramdır. tam altın ağırlığının toplamda beş katı ağırlığının olduğunu söylemek mümkündür. En değerli Cumhuriyet Ata altını Ata beşlidir.
Ata beşliğin çapı 35 mm şeklindedir. Genel olarak Ata beşlik olarak değil, beşi bir yerde olarak isimlendirilir.
Düğünlerde çoğunlukla geline takılan hediyeler beşi bir yerde olarak görülür.
Cumhuriyet Ziynet Altını ve Cumhuriyet Ata / Sikke Altını'nın Farkı Nedir?
-
Çapları birbirinden farklıdır.
-
Cumhuriyet Ata Altını'ndaki Atatürk resmi Cumhuriyet Ziynet Altın'dakine göre daha büyüktür.
-
Cumhuriyet Ata Altını 'nın yapısı daha çok bozuk parayı andırır. Kulpsuzdur.
-
Cumhuriyet Ata Altınlarının kalınlık ve ağırlıkları Cumhuriyet Ziynet Altınlarına göre daha fazladır.
-
Cumhuriyet Ata Altını'nın kenarlarında "Hakimiyet Milletindir" yazar.
-
Cumhuriyet Ziynet Altının kenarlarında ise süslemeli işlemeler vardır.
3- Reşat Altın
Sultan Beşinci Mehmet Reşat ismine basılmış olan bir Osmanlı altınıdır. Piyasada bulmak oldukça zordur. Cumhuriyet Tam altını ile eş değer olsa da piyasada zor bulunması nedeniyle Cumhuriyet Tam altınından biraz daha değerli bir altındır.
Yaklaşık olarak da 7,2 gram ve 22 ayardır.
Günümüzde ki şekli 1909 yılında İbrahim Ethem Ulagay tarafından yapılmıştır. Piyasada orjinalini bulmak zordur. Reşat altın çeyrek, yarım, tam olarak bulunabileceği gibi genellikle 2,5'luk ve 5'li olarak bulunur.
Reşat altın alırken güvenilir bir yerden alınmalı aynı zamanda reşat altına dair yazılı bir sertifika veya kart istenmelidir.
Başlıca bilinen ziynet altın türleri ise (Reşat Altın üzerinden örnek verelim):
Çeyrek Reşat Altın :
Ağırlığı 1,50 gramdır. Çap 16 mm.
Yarım Reşat Altın:
Ağırlığı 3 gramdır. Çap 18 mm.
Tam (Standart) Reşat Altın:
Ağırlığı yaklaşık olarak 7,20 gramdır. Çap 22 mm.
İki Buçuklu (Gremse) Reşat Altın:
Ağırlığı yaklaşık olarak 18 gramdır. Çap 27 mm.
İkibuçuk altın, gremse altın olarak da bilinmektedir. 10 tane çeyrek altına, 5 tane yarım altına ve 2,5 tam altınına eşittir. Gremse ikibuçuk altın, fiyatı nedeniyle yatırımcılar tarafından pek tercih edilmez.
Beşli Reşat Altın (Beşi bir yerde):
Ağırlığı yaklaşık olarak 36 gramdır. 45 mm.
4- Hamit Altın
Sultan ikinci Abdulhamit adı için basılan Osmanlı dönemi ziynet eşyası ve parasıdır.
İki buçukluğu (Gremsesi) ve beşliği de mevcuttur.
Reşat Altın ve Hamit Altın Farkı
altın üzerinde padişahların tuğrası farklı??
NOT: Hamit altının da türleri yine Çeyrek, Yarım, Tam, Gremse, Beşli şeklindedir.
Külçe Altın
Altın şirketleri altınları yine değerlendirmek için altını eriterek külçe haline dönüştürürler.
Uluslararası platformda kabul gören Londra Altın Külçe ölçüsüne göre 400 Troy Ons (ağırlık ölçü birimi) , yaklaşık 12,5 kg ağırlığındaki altına denk gelmekte ve bu altına Külçe Altın denmektedir.
Ayrıca piyasanın isteği doğrultusunda rafinerilerde 1gr’dan 10 kg’a kadar çeşitli ağırlıklarda külçe altın dökümü gerçekleştirilmektedir.
Ons
Ons, İngilizce “ounce” kelimesinin kısaltmasıdır. Bir ons 31,10 gram ağırlığa karşılık gelir. Altın piyasasında ons, uluslararası piyasalarda altının fiyatının belirlendiği birimdir. Altın fiyatları genellikle ABD doları cinsinden ons başına belirlenir.
Ons Nasıl Hesaplanır?
Ons hesaplamak için kullanılan formül şöyledir: Ons = Gram / 31,10
Bu formülü kullanarak istediğiniz gram miktarının kaç onsa eşit olduğunu bulabilirsiniz.
100 gram altın kaç onsa eşittir? Gelin birlikte bakalım:
Ons = 100 / 31,10 Ons = 3,22
Yani 100 gram altın yaklaşık 3,22 onsa eşittir.
1 Ons Altın Kaç Gramdır?
Bir ons altın, 31,10 gram altına eşittir. Bu değer sabittir ve değişmez ancak altının fiyatı değişkenlik gösterir ve piyasa koşullarına bağlı olarak artar veya azalır.
Renklerine Göre Altın Çeşitleri
Sarı Altın
-
Sarı altın, altının en yaygın rengini taşır, nikel ve çinko elementlerinden daha çok bakır veya gümüş içerikli karışımlardır. Bu nedenle rodyum kaplamalı takılara göre daha saf haldedir.
-
Sarı altın, düğün ve davet gibi özel organizasyonlarda daha çok tercilir.
-
Dayanıklılığı beyaz altına göre azdır.
-
Alerji yapma riski, beyaza kıyasla daha düşüktür.
-
Ortalama; %60- %80 altın, %15- %25 nikel, %5- %10 arasında farklı metaller içerse de bu oranlarda değişiklikler görülebilir.
Beyaz Altın
-
Beyaz altın, renk olarak sarı altından daha hızlı bir şekilde insanların ilgi odağı haline gelmektedir.
-
Beyaz altın, sarı altınla aynı özelliklere sahip olsa da, sarı altından farkı; alaşımında nikel, çinko, gümüş ve paladyum gibi beyaz renk veren metallerin kullanılmasıdır.
-
Beyaz altının yansıtıcı özelliği vardır.
-
18kt’ lık beyaz altında %75 oranında altın bulunduğundan ve 14kt’ lık beyaz altın ise %58,3 oranında altın içerirler.
-
Beyazlığı arttırmak için, neredeyse bütün beyaz altınlar platinden yapılan oldukça sert, beyaz ve parlak bir metal olan rodyumla kaplanırlar. (Zamanla, bu rodyum kaplama aşınmaya maruz kalabilir.)
- Sarı altından daha dayanıklıdır. Platin kökenli olduğu için oldukça sert ve dayanıklıdır.
Yeşil Altın
-
Bakır ve daha çok gümüş karıştırılarak yapılır.
-
Nadir görülen bu tondaki altını, modern tasarımcılar, isteğe bağlı olarak çok özel koleksiyonlannda ya da siparişlerde kullanırlar.
-
Yüzük olarak tasarlananları daha çabuk aşınmaya maruz kalabilirler.
Sahte Altın Nasıl Anlaşılır?
Sahte altının anlaşılması için birçok yol bulunur. Altının sahte olup olmadığını anlamanın en kesin yolu bir kuyumcu tarafından incelenmesidir. Bunun yanı sıra altının rengi, orijinallerine göre boyutu, ağırlığı da size altının sahte olup olmadığı konusunda bilgi verecektir.
-
Gerçek altın, sahte altına kıyasla daha ağır veya daha büyüktür.
-
Sahte altının rengi de genellikle daha soluk ve mat bir görünüşe sahip olabilir.
-
Sahte altın metal alaşımlarından yapılır ve genellikle mıknatısla çekilebilir. Gerçek altın ise, manyetik değildir ve mıknatısla çekilmesi mümkün değildir.
Altın Alırken Nelere Dikkat Etmek Gerekir?
Altın alışverişi, kuyumcudan fiziksel altın alarak ya da internet üzerinden online sipariş vererek gerçekleştirilebilir. Her iki duruma göre altın alırken dikkat edilmesi gereken kriterler farklılık arz edebilir.
Altın satın alırken;
- Alınan altının TSE belgesine bakılmalı.
- Altının ayarı, imalatçı firması ve kuyumcuya ait damgaya bakılmalı.
- Altın, faturası ile beraber alınmalı.
- Tanınan ve güvenilir bir kuyumcudan altın alışverişi yapmalısınız.
Bütün bunlara ek olarak internet üzerinden altın alırken de bu kriterleri göz önünde bulundurmalısınız.
